ساختار سیاسی پادشاهی اسپانیا

 

نوع حکومت: سلطنتی- پارلمانی

نام رسمی کشور: پادشاهی اسپانیا

رئیس کشور: پادشاه فیلیپه ششم Felipe (VI )   (از  19ژوئن 2014)

پایتخت: مادرید

روز ملی: 12 اکتبر

روز قانون اساسی: 6 دسامبر

زبان رسمی: اسپانیائی ( کاستیانا)، زبان های محلی: کاتالان، باسکی، گالیسیائی،

دین: 94 درصد مسیحی ( اکثرا کاتولیک)، 6 درصد سایر ادیان.

پرچم

پرچم اسپانیا از سـه نوار افقی به رنگ های قرمز، زرد و قرمز تشکیـل شـده به طوری که پهنـای رنـگ زرد آن دو برابر هر کـدام از رنگ های قرمز است. آرم رسمـی کشـور در سمت چپ پرچم بر نوار زرد منقش است. هر یک از ایالات هفده گانه خود مختار اسپانیا نیز پرچم مخصوص خود را دارند که در کنار پرچم ملی اسپانیا می افرازند. 

موقعیت جغرافیائی و طبیعی :

واقع در جنوب غرب اروپا وم شبه جزیره ایبریکا، دریای کانتابریا و فرانسه در شمال، اقیانوس اطلس و پرتغال در غرب، دریای مدیترانه در شرق و جنوب، مساحت: 505955 کیلومتر مربع(پنجاه و دومین جهان)، 5755 کیلومتر ساحل، ارتفاع متوسط از سطح دریا:600 متر، مرتفع ترین نقطه کشور: قله TEIDE با 3718 متر واقع در مجمع الجزایر قناری، رودخانه ها: 17 رود عمده،TAJO طویل ترین، ROTER کوتاه ترین وEBRO  پرآب ترین می باشد. مهمترین معادن اسپانیا : سنگ آهن، ذغال سنگ، روی، سرب، اورانیوم و جنگل است. شهرهای مهم:مادرید، بارسلون، سوییا، مالاگا، گرانادا، ثاراگوثا، کوردوبا، والنسیا، بیلبائو و بنادر مهم:بارسلون، کارتاخنا، آلخه سیراس، مالاگا، سانتاندر، والنسیا می باشد.

جمعیت:

          بر اساس اطلاعات انستیتیو ملی آمار اسپانیا جمعیت اسپانیا در اول ژانویه 2016 بالغ بر 46 میلیون و 400 هزار نفر بوده که از این میان 5 میلیون 300 هزار نفر خارجی هستند. بر این اساس 12.2 درصد جمعیت اسپانیا را خارجی ها تشکیل می دهند.  نرخ رشد جمعیت:72/0%، متوسط عمر: زنان 84 و مردان 78 سال می باشدو

آب و هوا:

معتدل در شمال، مدیترانه ای در بخش های مرکزی، جنوبی و شرقی، مادرید دارای زمستان ملایم و تابستانی گرم است. در کمتر موردی به درجه صفر یا زیر صفر می رسد، تابستان آن گرم و تا 40 درجه سانتیگراد نیز می رسد.

1- قوه مجریه:

رئیس کنونی دولت اسپانیا: ماریانو راخوی (Mariano Rajoy) از حزب مردمی (PP) که برای اولین بار در انتخابات عمومی دسامبر 2011 به عنوان رئیس دولت اسپانیا برگزیده شد و سپس در سال 2016 در انتخاباتی دیگر، حزب مردمی با ائتلاف با حزب شهروندان و رای ممتنع حزب سوسیالیست، دولتی اقلیت را تشکیل داد.

تقسیمات کشوری:

17 ایالت خودمختار (جمعا 52 استان) هریک دارای مجالس ایالتی و دولت محلی، تصمیم گیری در امور خارجی و نظامی بر عهده دولت مرکزی است. شهرهای سئوتا و ملیا دارای سازمان های اداری ویژه محلی هستند. دوره قانونگذاری مجالس 4 ساله است.

احزاب سیاسی:

در حال حاضر قریب یکصد حزب ملی و منطقه ای و تشکیل های سیاسی بزرگ و کوچک( از راست افراطی تا چپ تندرو) وجود دارد. عمده ترین آنها بترتیب عبارتنداز:

حزب سوسیالیست کارگری اسپانیاPARTIDO SOCIALISTA OBRERO ESPANOL    (PSOE)

حزب مردمی (PARTIDO POPULAR (PP) ،

حزب  پودموس (ما می توانیم) PODEMOS

حزب سیودادانوس (شهروندان) CIUDADANOS

حزب چپ جمهوریخواه کاتالونیا( Esquerra Republicana de Catalunya(ERC

حزب دمکرات کاتالونیا Demócratas de Cataluña

چپ متحد(IZQUIERDA UNIDA(IU

حزب ناسیونالیست باسک(PARTIDO NACIONALISTA VASCO(PNV

ائتلاف قناری Coalición Canaria(CC)    

شرایط بین المللی:

پنجمین عضو قدرتمند اتحادیه اروپا( اول ژوئیه 1986)،54 نماینده در پارلمان اروپا، تصدی 4 دوره ریاست اتحادیه (آخرین دوره نیمه اول 2010).

151 کشور نزد دولت اسپانیا سفیر یا کاردار معرفی نمودند که 116 نمایندگی سیاسی مقیم و 35 نمایندگی آکردیته هستند

 2-   قوه مقننه:

مطابق قانون اساسی مصوب سال 1978 قوه مقننه متشکل از کنـگره نماینـدگان  و مجلس سنـا است. مجلس نمایندگان اسپانیا 350 کرسی و مجلس سنای این کشور266   ; کرسی دارد. دوره فعالیت اعضای مجلسین فوق چهار سـال است. ولی در صورت درخواسـت نخست وزیر و موافـقت پادشـاه (از لحاظ تشریفاتی)، مجلسین قبل از اتمام دوره چهارسـالـه منحل و انتخابات زودرس (ظرف30 الی60 روز) برگزار خواهـد گردید. رئیس دولت در صـورتی کـه مورد استیضـاح واقع شده باشد، نمی تواند متقاضی انحلال کنگره و سنا باشد.

درصورت تصویب استیضاح توسط مجلس، رئیس دولت باید استعفای خود را به پادشاه ارائه نماید و نامزد حزبی که استیضاح را مطرح ساخته مامور تشکیل دولت می شود. انحلال کنـگره نمایندگان و سنـا باید هم زمان باشـد و انتخاب نمایندگان جدید دو مجلس نیز باید همزمان صورت گیرد. مجلسین باید حـداکثر تا 25 روز پس از انجام انتخابـات، اولیـن جلســه خود در دوره جدیـد قانونگـذاری را برگزار نمایند. انحـلال مجلسین تا یک سـال پس از انحلال قبلی ممکن نیست.

در فاصله بین دو دوره قانونگذاری، اعـم از اینکه دوره قبلی در مهلت مقرر خـاتمه یافته و یا پیش از موعد منحل شده باشد، هیئت دائمـی کنـگره با حداقل 21عضــو برای هریـک از مجلسین که به نسبت تعداد کرسی های هریک از احزاب در دوره پایان یافتـه و یا منحل شده کنگره نمایندگان و سنا از بین آنان انتخاب مـی شوند، به سرپرستی رئیس کنگره تشکیل می شود تا در شرایط اضطراری، نسبت  بـــه تصـویب لوایح فوری دولت (همانند کنگره) عمل نماید.

اعضاء هیئت دولت (مرکزی) درعین حال می توانند عضوکنـگره نماینـدگان نیز باشنـد و معمولا نیز به همین ترتیب است در حال حاضر تقریبا همه اعضای قوه مجریه، عضو قوه مقننه نیز می باشند و در رأی گیریهای عمده شرکت می کنند. ولی عضـویت هم زمان در این کنگره و مجالس محلی ایالات مجاز نیست. تصـویب، اصـلاح و حذف قوانین مهم  نیاز به راًی اکثریت مطلق کنگره نمایندگان دارد. 

کنگره نمایندگان و سنا اجلاس خود را در طول سال در دو دوره (از ماه سپتـامبر لغایت دسـامبـر و از فوریه تا ژوئن) برگزار می کنند. اجلاس فـوق العاده مجلسین بنـا بـه درخواسـت دولت و یا اکثریت مطلق هر یک ازمجلسین برگزار می شود.

 کنگره نمایندگان

طبق قانون اساسی اسپانیا، کنگره نمایندگان در قانون گذاری بر مجلس سنا رجحان دارد. هر لایحه ای که در کنگره نمایندگان به تصویب می رسد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می شود در صورت عدم تصویب در سنا، مجددا به مجلس ارجاع داده می شود و این موضوع تا سه بار تکرار می شود و در نهایت لایحه مذکور طبق نظر کنگره نمایندگان برای امضا پادشاه ارسال و پس از امضا به نهادهای دولتی ابلاغ می شود.

کمیسیونها :

         اعضای کمیسیون های متشکل از نمایندگان احزاب و گروههای سیاسی مختلف در مجلس نمایندگان می باشند. تعداد اعضای هر کمیسیون متفاوت است. به این ترتیب که هر حزب مهم و یا بلوک سیاسی متشکل از چند حزب کوچک حتما یک نماینده بعنوان سخنگوی آن حزب یا بلوک در کمیسیون دارد. کمیسیون های کنگره بر دو نوع هستند. الف) دائمی و ب ) غیردائمی .

کمیسیون های دائمی کنگره عبارتند از : قانون اساسی، امور خارجه، دادگستری، امور داخلی ، دفاع، اقتصاد و دارائی، بودجه، توسعه، آموزش و سیاست های اجتماعی، کار و مهاجرت، صنایع؛ توریسم و تجارت، محیط زیست، کشاورزی و ماهیگیری ، دوایر دولتی، فرهنگی، بهداشت و مصرف، مسکن، علوم و نوآوری، برابر و همکاری های بین المللی برای توسعه. حداقل اعضای هر کمیسیون دائمی 21 نفر است.

کمیسیون های غیردائمی، به درخواست و تصویب صحن علنی کنگره برای بررسی موضوع خاص و مدت زمان مشخصی تشکیل و سپس منحل می شوند.

 رئیس مجلس نمایندگان :

         رئیس مجلس نمایندگان با رأی اکثریت نمایندگان مجلس و برای یک دوره چهار ساله انتخاب می شود. وی علاوه بر ریاست مجلس نمایندگان، ریاست کل کنگره متشکل از دو مجلس و وظیفه نظارت بر حسن اجرای وظایف همه کمیسیون ها را نیز برعهده دارد. 

هیأت رئیسه :

         متشکل از 4 نائب رئیس و 4 منشی توسط گروههای غالب پارلمانی انتخاب می شوند. معمولا تقسیم بندی هیأت رئیسه به گونه ای است که در بین نواب رئیس و منشی ها از اعضای مهم ترین حزب مخالف نیز حضور داشته باشند.

  وظایف مهم مجلس نمایندگان:

1-    تعیین نخست وزیر و اعضای قوه مجریه و کنترل مرتب اقدامات آن قوه.(شایان ذکر است که دربار اول رأی گیری، نخست وزیر باید با رأی قاطع مجلس نمایندگان انتخاب شود ودرصورت عدم موفقیت، 48 ساعت بعد با اکثریت نسبی انتخاب و به پادشاه معرفی می گردد).

2-    تصویب لوایح و قوانین : نقش اصلی در تصویب قوانین و همچنین نظر نهایی در خصوص لوایحی که به هر دلیل توسط سنا وتو شده است. در این صورت مجلس نمایندگان می تواند با تصویب اکثریت قاطع نمایندگان، لایحه مزبور را برای توشیح به نزد پادشاه ارسال نماید ( مثال بارز آن، بودجه سال 2009 کشور می باشد). 

3-    برداشتن اعتماد خود از دولت و منحل نمودن آن.

 مجلس سنا

نقش درجه دومی در تصویب قوانین در کل کنگره را بر عهده دارد. این مجلس بیشتر نمایانگر نظرات ایالتهای مختلف است. 

3- قوه قضائیه :

ریاست قوه قضائیه بر عهده شورای عمومی آن است. رئیس دیوانعالی کشور، ریاست شورا را نیز برعهـده دارد. از بیست عضـو این شـورا، دوازده نفـر از بیـن نامزدهای معرفی شده از سوی قضات، چهار نفر از سـوی کنـگره نماینـدگان و چهار نفر از ســوی سنـا انتخاب می شوند. این انتخاب منـوط بـه کسب سه پنجم آراء نمایندگان هر یک از مجالس است. منتخبین مجالس نیز از میان  وکـلاء  و قضـات با بیش از 15 سال تجربه شغلی می باشند. انتخاب پیچیده قضات شورای عالی، احزاب عمده کشور را ناگزیربه مذاکره و رسیدن به توافق برای انتخاب 8 نفر باقیمانده توسط قوه مقننه می نماید. نکته مهم درآن است که اکثریت مطلق اعضای شورای عالی قضات توسط خود قضات انتخاب می شوند.مدت عضویت در این شـورا پنج سال است. اعضـاء شورا پس از تعییـن و انتخـاب بـه پادشـاه معرفی می شوند و وی احکام مربوطه را امضـاء می نماید. دادستـان کل کشور نیز پس از تصویب هیئت دولت توسط  پادشـاه منصوب می گردد.